زیست شناسی
مطالب زیست شناسی و طبی و گیاهان و ....زیست شناسی
مطالب زیست شناسی و طبی و گیاهان و ....آویشن
آویشن
| آویشن | |
|---|---|
 |
|
| Thyme, Thymus vulgaris | |
| طبقه‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | نعناسانان |
| راسته: | نعناعیان |
| تیره: | نعناعیان |
| گونه: | T. vulgaris |
| نام علمی | |
| Thymus vulgaris, Zataria multiflora L. |
|
آویشن (نام علمی Thymus vulgaris) گیاهی از تیره نعنا است. آویشن درختچه‌ای کوتاه و پرشاخه است که برگهای نازک و روبرو به هم دارد و دارای گل‌هایی سفید یا بنفش است.
در روایات از آن به صعتر یاد شده است. محمد زکریای رازی معتقد بود آویشن نفخ شکن، موجب گرمی تن و گوارش خوراک است.[۱] گونه‌های مختلفی از آن در کوهستان‌های ایران بویژه در کوه پایه‌های شهرستان فریدون‌شهر و همچنین در شهرستان اقلید (با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می‌روید. در آذربایجان بخصوص مناطق کوهستانی سولدوز رویش قابل توجهی دارد و به آن کهلیک اوتو کهلیک = کبک و اوت = گیاه می گویند. برخی آن را به دلیل تشابه اسمی با کاکوتی اشتباه می کنند. در حالی که کهلیک اوتو (آویشن)، علی رغم تشابه اسمی با کاکوتی از آن متفاوت است. در همدان به آن آزربه و در کوخرد هرمزگان به آن اَوشُه میگویند. در کوههای چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایه‌های کلار و ناغان (اُورشُم) می‌روید. در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می‌روید و در گویش دشتی بوشهری به آن اُوشِه میگویند، همچنین در استان کردستان واقع در شهرستان بیجارگروس نیز به می‌روید که به زبان محلی کردی گروسی به آن اَزوِه می گونید، این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم می‌روید و در زبان محلی به آن «ازگند» میگویند.
آویشن در طب سنتی ایران و اروپا، کاربرد دارویی دارد. از آویشن در صنایع غذایی (پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و...)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده میشود. قسمت‌های دارویی این گیاه، سرشاخه‌های و برگ آن است. در قرون وسطی دراروپا از آویشن برای درمان سرفه، سوء هاضمه و از بین بردن انگل‌های روده استفاده میشد. آویشن ضد باکتری و ضد قارچ است. دم کرده آویشن برای آرام کردن ریه و رفع سرفه در مواقع سرماخوردگی،توصیه میشود .[۲]
محتویات
آویشن در طب سنتی
در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و بدگوارشی ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی‌های عضلانی استفاده میشود.
همچنین آویشن خواص ضد میکروبی و ضدانگلی وضد قارچی دارد و این به خاطر وجود ماده‌ای به نام تیمول است که اگر شما در خوردن ان زیاده روی کنید ممکن است مسموم شوید. آویشن همچنین گرم و خشک و ضد سرفه است. این گیاه فصل بهار در کوههای زاگرس از جمله کوههای فریدون‌شهر و استان کردستان بخصوص کوههای شهرستان بیجار از جمله (کوه نسار، کوه حمزه عرب، کوه نقاره کوب و منطقه حفاظت شده بیجار) به وفور یافت میشود.
آویشن در طب نوین
استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفههای خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام «تیمول» است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات مؤثر است. در بارداری کاربرداین گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی آزاد است.
آویشن در طب شرقی
گیاه آویشن از دیر باز در طب شرقی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
روش مصرف
برای مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف شود.
در التهاب حنجره و لوزهها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست‌وشوی دهان استفاده شود.
فراورده‌های دارویی گوناگون از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد. از فراورده‌هایی که به تأیید «نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده‌است می‌توان «شربت هانی تیم» و «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» «شربت تیمیان»، «شربت برونکوتیدی» و «شربت برنکوباریج» را نام برد. این فراورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.
آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی‌خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر ۵ تا ۱۰ گرم آویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها مؤثر واقع خواهد شد.
آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز مؤثر است. ۲۰ گرم آویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مالیده شود. ضمناً در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار میشود.
درشهرمنوجان می‌روید
عرق آویشن
عرق آویشن (طبیعت گرم) برای تقویت بدن، تقویت معده، رفع ترشی معده، تقویت بینایی، ضد درد و تشنج، رقیق کننده خون، در عفونت‌های ریوی، زکام بی همتاست، برای نقرس و سیاتیک مفید است.[۳]
در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia را که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شده است که هر ۳ اسانس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتری‌های بیماری زا هستند اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتری‌ها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست.[۴]
بخور آویشن
بخور آویشن یکی از بهترین راه‌ها برای زیبایی و طراوت پوست بانوان است.[۵]
دم کرده آویشن
یک استکان دم غلیظ آویشن برای تسکین درد عادت ماهیانه خانم‌ها بسیار مؤثر است.
منبع:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%88%DB%8C%D8%B4%D9%86
